ဖက်ဒရယ်စနစ်ဟူသည် ကိုယ်ပိုင်-အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ခွဲဝေ-အုပ်ချုပ်ရေးအစိတ်အပိုင်းများ ကို ပေါင်းစပ်ထားသည့် အဆင့်ပေါင်းစုံပါဝင်သောအစိုးရအပေါ် အခြေခံထားခြင်းဖြစ်သည်။ များသောအားဖြင့် ဤစနစ်တွင် အစိုးရအဆင့်သုံးရပ်ပါဝင်သည်။ အမျိုးသား(ပြည်ထောင်စု သို့ ဗဟိုဟုလည်းခေါ်)အစိုးရ၊ တိုင်းဒေသအစိုးရ(ပြည်နယ် သို့ ခရိုင်အစိုးရဟုလည်းခေါ်) နှင့် ဒေသန္တရအစိုးရဟူ၍ ဖြစ်သည်။
ဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့်စပ်လျဉ်းပြီး မတူကွဲပြားမှုများစွာရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို နားလည်ရန်အ တွက် ဖက်ဒရယ်စနစ်များအားလုံးတွင် ရှိနေသော မြင်တွေ့နေကျစရိုက်လက္ခဏာတို့ကို ရှာဖွေတတ်ရန်အရေး ကြီးသည်။ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စရိုက်လက္ခဏာငါးမျိုးရှိသည်။
၁. အနည်းဆုံးအစိုးရအဆင့်နှစ်ရပ်က တူညီသောမြေပိုင်နက်နှင့် တူညီသောလူထုအပေါ် အချုပ်အခြာ အာဏာကျင့်သုံးသည်။
၂. အမျိုးသား(ဗဟို)အဆင့်ရှိ ဗဟိုအစိုးရနှင့် လက်အောက်ခံအဆင့်ရှိနယ်မြေအစိုးရနှစ်ရပ်စလုံးသည် အပြန်အလှန်ပင်သီးသန့်လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာများ(ကိုယ်ပိုင်-အုပ်ချုပ်ရေး)ရှိရာ အပိုင်းအခြားတစ်ခုကိုပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ယင်းအာဏာများတွင် ဥပဒေပြုရေးနှင့် အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာကိုယ်ပိုင်လွတ်လပ်မှု သို့မဟုတ် ဘဏ္ဍာရေးပိုင်းသီးခြားလွတ်လပ်မှုဟူသော စီမံချက်တစ်ရပ်ပါဝင်နိုင်သည်။
၃. မည်သည့်အစိုးရအဆင့်မှ အစိုးရအဆင့်တစ်ရပ်စီ၏တာဝန်၀တ္တရားများနှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို တစ်ဖက်သတ်ကျစွာ ပြင်ဆင်နိုင်ခွင့်မရှိဟု ဥပဒေအရထုတ်ပြန်ထားသည်။
၄. အမျိုးသား(ဗဟို)အဆင့်ဆုံးဖြတ်ချက်ချသောဌာနအဖွဲ့အစည်းများတွင် ပြည်နယ်အဆင့်မှ ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်ပြီး ယင်းကိုယ်စားလှယ်များသည် အမျိုးသားဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင်း အထက်လွှတ် တော်တစ်နေရာကို ရရှိနိုင်သည်(ခွဲဝေအုပ်ချုပ်ခြင်း)။
၅. ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသည် ပြည်ထောင်စုဗဟိုအဆင့်နှင့် ပြည်နယ်အဆင့်ကြား အငြင်းပွားစရာများကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်ရန် အခြေခံဥပဒေခုံရုံးဖြစ်စေ၊ လူထုဆန္ဒခံယူခြင်းယန္တရားဖြစ်စေ တစ်ခုခုဖြင့် စီရင် ဆုံးဖြတ်သည်။
ဇယား ၁၊ ဖက်ဒရယ်စနစ်နှင့် တစ်ပြည်ထောင်စနစ် ထောက်ခံ၊ကန့်ကွက်မှုအငြင်းအခုံများ
ကိုးကား၊ Foundations of Comparative Politics