မတူကွဲပြားခြားနားသောလူ့အဖွဲ့အစည်းများတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ် ကောင်းမွန်စွာလည်ပတ်အလုပ်လုပ်နိုင်ရန် ညှိနှိုင်းစေ့စပ်ကာအများသဘောညီဆန္ဒကို ရှေးရှုခြင်းက အလွန်အရေးကြီးပါသည်။ ကောင်းမွန်သောအုပ် ချုပ်ရေးတွင် လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာအဓိကလှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ကြသူများသည်  အပြန်အလှန် ထိတွေ့ ဆက်ဆံပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကာ အချင်းချင်းနားလည်မှုရှိရန် လိုအပ်သည်။ ထို့အပြင် မတူကွဲပြားသောရှု ထောင့်အမြင်များနှင့် စရိုက်လက္ခဏာများကို အလေးအနက်ထားခြင်းနှင့် ကိုယ်စီရှိကြသော နိုင်ငံသားနှင့်နိုင် ငံရေးဆိုင်ရာအခွင့်အရေးများကိုလည်း လေးစားပေးခြင်းလည်း ပါဝင်သေးသည်။ အစုအဖွဲ့အသီးသီးသည် လူ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်လုံး၏အကျိုးစီးပွား(ဘုံကောင်းကျိုး)အတွက် ညှိနှိုင်းစေ့စပ်ကာ အများသဘောညီဆန္ဒ ကို ရယူရန်လိုအပ်သည်။

လူများစုအုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ရွေးကောက်ပွဲများကိုယ်နှိုက်ကပင် ပဋိပက္ခများကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။ ပဋိပက္ခများ စွာသည် ရွေးကောက်ပွဲနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဖြစ်ရသော မရေရာမှုများ၊ စိုးရိမ်မှုများကြောင့် ဖြစ်ပွားလာရခြင်းပင်။

ရွေးကောက်ပွဲစနစ်သည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် အများသဘောညီဆန္ဒကို အခြေခံသည့်နိုင်ငံရေးနှင့် လူများစုအ ခြေပြုဖော်ဆောင်သည့်နိုင်ငံရေးကြား ဟန်ချက်ညီညီဖြစ်ရေးအပေါ် ထင်ဟပ်မှုရှိနေသလို၊ သက်ရောက်မှု လည်း ရှိသည်။ ဤအချက်ကပင် အပြန်အလှန်အားဖြင့် ပေါ်ပေါက်လာမည့် နိုင်ငံရေးပါတီအမျိုးအစားများ၊ ယင်းပါတီများ၏ ပဋိပက္ခများကို ကိုင်တွယ်နိုင်စွမ်းနှင့် တည်ငြိမ်ပြီး အားလုံးပါဝင်နိုင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ များကိုရွေးကောက်ပွဲများကမွေးထုတ်ပေးနိုင်မည့်အခွင့်အရေးတို့အပေါ်လည်းသက်ရောက်နေပြန်သေးသည်။

နိုင်ငံရေးပါတီများသည် အစိုးရအဖွဲ့တွင်း မူဝါဒများနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ၌ ခြားနားသောနိုင်ငံရေးအကျိုးစီး ပွားများနှင့် သဘောထားအမြင်များကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ကိုယ်စားပြုနိုင်သဖြင့် အများသဘောညီဆန္ဒကိုတည် ဆောက်ရာတွင် အဓိကကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲသည် အရေးကြီးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီအရေးကိစ္စရပ်များတွင် အများသဘောညီဆန္ဒကို ရရှိရန် အခြေခံကျသောလမ်းကြောင်းတစ် ခုကို ဖော်ဆောင်ပေးသည်။

ဥပမာအားဖြင့်ကင်ညာနိုင်ငံ၏ ၂၀၀၇-၂၀၀၈ ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ဆက်စပ်သောအကြမ်းဖက်မှုများပေါ်ပေါက်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးပါတီများသည် တစ်မျိုးသားလုံးနှင့်ဆိုင်ရာတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို ဦးဆောင်ပြုလုပ်ခဲ့ ကြရာ အကျိုးရလဒ်အနေဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်တစ်ရပ်ပေါ်ထွက်လာပြီး ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ကဲ့သို့သော အရေးပါသောဌာနအဖွဲ့အစည်းများကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးများ လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးပါတီတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲများကို ရေရှည်ထိန်းသိမ်းလုပ်ဆောင်နိုင် ခြင်းသည် နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေးပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားရခြင်း၏အကြောင်းတရားများကို ပွင့်လင်းစွာဆွေးနွေး၍ ပြည့်ပြည့်၀၀ ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် အရေးပါခဲ့သည်။

နိုင်ငံရေးပါတီများသည် အပြုသဘောတွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးတွင် ပါဝင်လာရာ အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း ဘုံတူညီ သောအခြေခံတစ်ရပ်ကို ရရှိနိုင်ရန် ပါတီထောက်ခံကြသူများအကြား မတူကွဲပြားနေသော ရပ်တည်ချက်များ ကို ပြန်လည်ရင်ကြားစေ့ကာ သင့်မြတ်အောင်လုပ်နိုင်လာသည်။ အခြားတစ်ဖက်ကကြည့်လျှင် လွှတ်တော်အ တွင်းနှင့် လွှတ်တော်ပြင်ပ၌ ပါတီတွင်းတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုသည် သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို သေသေသပ်သပ်၊ စနစ်တကျဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်သာ အာဏာလက်ကိုင်မရှိသူများ၏အကျိုးစီးပွားများကို အစိုးရ အဖွဲ့အတွင်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးမှုရှိပြီး ကိုယ်စားပြုပေးနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။

ညှိနှိုင်းစေ့စပ်ကာ အများသဘောညီဆန္ဒကိုရည်စူးသောအုပ်ချုပ်ရေးကို မြှင့်တင်ရန် နိုင်ငံရေးပါတီများက ဆော်ဩလှုပ်ရှားနိုင်သည့်လုပ်ငန်းများကို အောက်တွင် ဥပဒေပေးဖော်ပြထားသည်။

• လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့များကြား တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကို ပံ့ပိုးထောက်ကူပေးနိုင်မည့် ဌာနအဖွဲ့ အစည်းများကို ရှင်သန်အားကောင်းစေခြင်း။

ဥပမာ အမျိုးသားညီလာခံကဲ့သို့သော ဆိုင်ရာနိုင်ငံဌာန အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို အာဖရိကဒေသများတွင် အသုံးပြုလာကြသည်။ ဘီနင်၊ ဂါနာ၊ ကင်ညာနှင့် မာလီနိုင်ငံတို့တွင် အထက်ပါအမျိုးသားညီလာခံများကို ဖြစ်မြောက်အောင် နိုင်ငံ ရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့များက စီမံကျင်းပကြသည်။ ဒီမိုကရေစီသို့ ဦးတည်ကာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲရေးများကို လုပ်ဆောင်ရာတွင် ထပ်တိုးကိုယ်စားပြုအစုအဖွဲ့များအား အုပ်ချုပ်နေ ဆဲအာဏာရပါတီတွင်းသို့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပါဝင်လာစေရန် ယန္တရားများအဖြစ် အထက်ပါညီလာ ခံများကို စီမံကျင်းပကြသည်။

• နိုင်ငံရေးရာဌာနအဖွဲ့အစည်းအတွင်း အာဏာခွဲဝေကျင့်သုံးရေးအစီအမံများကို စဉ်းစားခြင်း။

ဥပမာ မော်ရေးရှပ်နိုင်ငံတွင် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့၌ အဓိကပါတီကြီးက ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကို ရရှိမည်ဖြစ်ပြီး ဒုတိ ယအင်အားအကြီးဆုံးပါတီ၏ခေါင်းဆောင်က ဒု-ဝန်ကြီးချုပ်နေရာကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ ညွန့်ပေါင်း အဖွဲ့မှ ခွဲထွက်သွားခြင်းမျိုးနှင့် တစ်ဆက်တည်းပင် အယုံအကြည်မရှိအဆိုတင်သွင်းမှုမျိုးများ မဖြစ် ပေါ်စေရန် အခြားမိတ်ဖက်ပါတီများကို သင့်တော်သလိုနေရာခွဲဝေပေးထားသည်။ ခွဲထွက်ခြင်းမျိုး နှင့် အယုံအကြည်မရှိအဆိုတင်သွင်းမှုမျိုးသည် ညွန့်ပေါင်းအစိုးရပြိုကွဲပြီး အစိုးရသစ်တစ်ရပ်ထပ်မံ ဖွဲ့စည်းရခြင်း(သို့) ရွေးကောက်ပွဲအသစ်တစ်ရပ်ကို အချိန်မတိုင်ဘဲစောလျှင်စွာ ခေါ်ယူကျင်းပရခြင်း မျိုးတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

ကောင်းမွန်သောအုပ်ချုပ်ရေး၏လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သော အများသဘောညီဆန္ဒကိုရည်စူးသော အုပ်ချုပ်ရေးနှင့်ဆိုင်ရာသာဓကဖြစ်ရပ်များ

မလေးရှားနိုင်ငံတွင် လူများစုအခြေပြုရွေးကောက်ပွဲစနစ်မှ လူမျိုးစုအခြေပြုဖွဲ့ထားသော ညီညွတ်သော        မလေးအမျိုးသားများအဖွဲ့သည် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင်းပုံမှန် အမတ်နေရာအများစုကို ရရှိခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါမလေးအမျိုးသားများအဖွဲ့သည် အစိုးရအဖွဲ့အတွင်း အများသဘောညီဆန္ဒကို တည်ထောင်ရန် တစ်ဖွဲ့ တည်းစီမံအုပ်ချုပ်ခြင်းကို မပြုလုပ်ခဲ့ပါ။ ထိုအစား မလေးရှားနိုင်ငံ၏အင်အားအကြီးဆုံးသော အခြားလူမျိုးစု နှစ်စုကို ကိုယ်စားပြုထားသည့် မလေးတရုတ်လူမျိုးများအစည်းအရုံးနှင့် မလေးအင်ဒီးယန်းကွန်ဂရက်တို့နှင့် ပူးပေါင်းကာ သုံးပါတီမဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့သည်။ အဆိုပါမဟာမိတ်သုံးပါတီဝင်တို့သည် ရွေးကောက်ပွဲကာလအ တွင်း မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးများကို ပူးပေါင်းညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်ကြပြီး ရွေးကောက်ပွဲကြားကလာများတွင် ဝန်ကြီး အဖွဲ့နေရာများကို မျှဝေယူကြသည်။